این آیین کار راهنمای کلی است.زیرا مکان کشت ،رقمهای گوناگون و چگونگی موقعیت محلی ممکن است شرایط دیگری را برای برداشت و نگهداری مشخص سازد.
این آیین کار را نمی توان بگونه یکسان برای همه رقمها و در همه آب و هواهای گوناگون بکار برد و باید کارشناسان درباره دگرگونیهای مورد نیاز تصمیم گیری کنند.
از این گذشته ،عاملهای باغبانی در این آیین کار بحساب نیامده و به ضایعاتی که در هنگام نگهداری به وجود می آید پرداخته نشده است.
اهمیت این دو موضوع فراموش نشده ،ولی همه عاملهای مؤثر (عاملهای محیطی یا روشهای فنی کشاورزی ) بخوبی شناخته شده نیستند ،افزون بر این ریشه بسیاری ناهنجاریهای فیزیولوژیکی گلابی همانند راههای مناسب مبارزه با آنها بطور یقین مشخص نمی باشد.
بنابراین به سختی می توان درباره دو نکته بالا رهنمودهایی ارائه نمود با وجود این چند راهنمایی که در پیوست (ب)داده شده به اندازه بسنده ای در حد دانش روز دارای پایه محکمی بوده و سودمند می باشد.
با توجه به همه تنگناهای احتمالی برخاسته از این حقیقت، که میوه ها زنده بوده و بسیار تغییر پذیرند، بهره گیری از راهنمائیهای نگاشته شده در این آئین کار باید بتواند از زیانهای بسیاری در سردخانه جلوگیری کرده و در بیشتر موردها نگهداری دراز مدت را میسر می سازد.
۱- هدف
هدف از تدوین این آئین کار راهنمایی درباره روش نگهداری رقمهای گلابی کشور در سردخانه برای تازه خوری می باشد.
۲- دامنه کاربرد
این آئین کار در باره زمان برداشت ،روش چیدن ،جورکردن ،بسته بندی ،نگهداری و عرضه گلابی کاربرد دارد.
۳- تعاریف و اصطلاحات
در این آئین کار واژه ها و اصطلاحات با تعاریف زیر به کار برده می شود.
۳-۱- گلابی: گلابی میوه درخت PYRUS. Communis.L از خانواده گلسرخیان می باشد.
۳-۲- سردخانه: سردخانه جایی است که می توان دما و دمه نسبی را تحت شرایط دلخواه کنترل نمود.
۳-۳- رسیدن: حالتی است که میوه حداکثر رشد را کرده و مواد غذایی مطلوب و مورد نظر را بدست آورده باشد.
۴برداشت
۴-۱- زمان برداشت: گلابی را بسته به رقم باید هنگامی برداشت کرد که از دید فیزیولوژی رسیده باشد.بدیهی است که میوه در این مرحله هنوز رنگ ،بو ، مزه کام پذیر را ندارد و رسیدن به چونی بهینه نیاز به گذشت زمان دارد.
۴-۲- نشانه های رسیدن گلابی:با بهره گیری از نشانه های زیر می توان به رسیده بودن میوه گلابی پی برد:
۴-۲- ۱- سفتی بافت میوه – سفتی بافت میوه را می توان با بهره گیری از ایستادگی سنج (مقاومت سنج ۱ )اندازه گیری کرد.
۴-۲-۲- نشاسته میوه – بودن نشاسته در بافت میوه را می توان با بهره گیری از اثر محلول ید/پتاسیم یدید روی برش میوه شناسایی و ارز یابی کرد.
۴- ۲-۳-مواد جامد محلول در آب – مواد جامد محلول در آب را می توان با بهره گیری از دستگاه رفرکتومتر ۲ اندازه گیری کرد.
۴-۲-۴- جدا شدن میوه از شاخه – اگر میوه رسیده باشد به آسانی از شاخه جدا می شود.
۴-۲-۵- رنگ زمینه پوست میوه – رنگ زمینه پوست میوه را می توان با بهره گیری از جدولهای رنگ ویژه برای هر رقم شناسایی کرد.
بهره گیری از نشانه های بالا برای تعیین هنگام برداشت درباره همه رقمها و در همه منطقه ها یکسان نیست ،و ممکن است درباره یک رقم نیز از منطقه ای به منطقه دیگر تغییر کند. باغدار باید بر پایه یافته های خود در بهره گیری از این نشانه ها بهترین هنگام برداشت را برای هر رقم در منطقه کاشت برگزیند. گزینش هنگام برداشت درباره رقمهای زودرس مانند شاه میوه مهمتر از رقمهای دیر رس است.
هنگام برداشت برای نگهداری در هوای کنترل شده ۳ دارای اهمیت بیشتری از نگهداری در هوای معمولی است.
۵- نگهداری
۵-۱- ویژگیهای لازم برای نگهداری: میوه هایی که برای نگهداری در نظر گرفته می شوند باید دارای چونی بر گزیده ،بدون کوفتگی و یا ناهنجاریهای فیزیولوژیکی بوده و هیچ نشانه ای از حمله قارچ و باکتری نداشته باشند. همچنین باید پاکیزه و بدون کمترین نم بگونه آب باشند.
۵-۲- گذاشتن در سردخانه: پس از برداشت باید هر چه زودتر میوه را در سردخانه گذاشت و دما به را به اندازه ای که در خور رقم میوه باشد پایین آورد.
یادآوری – برای نگهداری دراز مدت پیش سرد کردن و گرفتن دمای تند میوه لازم است.
۵-۳- روش نگهداری:
میوه را باید با دقت جابجا کرد و در بسته هایی گذاشت که هوا به آسانی در آن گردش کند. هنگامی که کومه روی بار پاچیده شود انباشتگی میوه بیش بیش از ۲۵۰کیلوگرم در متر مکعب از فضای قابل بهره گیری می باشد.
۶- شرایط بهینه نگهداری
۶-۱- دما: گلابی ها را باید در پایین ترین دمای ممکن ،تا اندازه ای که از خطر یخ بستن پرهیز شود نگهداری کرد. بطور کلی بهترین نتیجه در دمای ۰/۵+ تا۱- زینه سلسیوس بدست آمده است. یک زینه سلسیوس نابرابری در دمای نگهداری اثر ژرفی در انبار مانی دارد.
نشان داده شده است که نگهداری در انبار سرد تا اندازه کمی سبب پایین آمدن نقطه یخ بستن میوه می شود. بر این پایه درباره گلابی های ویلیامز ۴ سفارش شده است که دمای آنرا در سردخانه کم کم از صفر تا -۱/۵ زینه سلسیوس پایین بیاورند.
این روش سبب افزایش انبار زمانی به اندازه چشمگیری شده است ،ولی اجرای آن آسان نیست زیرا نمی توان دمای گنج (حجم) بزرگی از میوه را در سردخانه پایین آورد و اندازه همگون نگه داشت.
رسیدن میوه در طی نگهداری بستگی به گزینش دمای سردخانه دارد.هنگامی که دمای سردخانه پایین است ( ۰تا ۱- زینه سلسیوس )دگرگونی های مربوط به ویژگیهای رسیدن گلابی به آرامی انجام می گیرد و فرایند تکمیلی رساندن آنرا بعد از بیرون آوردن از سردخانه در دمای بالاتر ضروری می سازد.
از سوی دیگر در دمای معین (سه زینه سلسیوس برای کمیس ۵ و چهار زینه سلسیوس برای رقم پاس کراسان ۶رسیدن کند است ولی می تواند در سردخانه کامل شود.
برخی از رقمها تنها اگر دوره نگهداری در دمای پایین خیلی زیاد نباشد می توان در دمای بالاتر بطور کامل برسد (برای مثال ،کنتس ۷ ،ویلیامز،کمیس).
بالا رفتن ناگهانی دما می تواند سبب آغاز رسیدن میوه گردد. این فرایند رسیدن ،پس از پایین آوردن دما همچنان ادامه می باید و باز نمی ایستد.
۶-۲- دمه نسبی: گلابی را بطور معمول می توان در دمه نسبی بین ۸۵تا ۹۵درصد نگهداری کرد.
۶-۳- گردش هوا:
گردش هوا با نرخ ۲۰تا ۳۰بار هوادهی( تهویه) یا ۸۰تا ۱۰۰متر مکعب در ساعت برای هر تن میوه سفارش می شود. بهره گیری از با کس پالت به گردش هوا کمک می کند.
۶-۴- مدت نگهداری:
جدول شماره یک مدت نگهداری در شرایط بالا گفته را برای شماری از رقمها بدست می دهد. نگهداری نباید بیش از آنچه که برای حفظ چونی میوه لازم است دنبال شود. برای آگاهی از چگونگی میوه در سردخانه باید بگونه مرتب از آن نمونه برداری و نمونه ها بررسی شود. نمونه برداری از میوه باید به روشی انجام گیرد که پدیدار شدن هر ضایعه ای به تندی شناسایی شود.
۶-۵- کارهای لازم پس از پایان نگهداری:
دمای سفارش شده برای رساندن گلابی پس از نگهداری در سردخانه ۱۵تا ۱۸زینه سلسیوس است.
با بهره گیری از اتیلن می توان به شتاب رسیدن گلابی افزود.گاز اتیلن بطور کلی با غلظت ۰/۱ تا ۰/۲ درصد در دمای ۱۸زینه سلسیوس و دمه نسبی ۹۰درصد مورد بهره گیری قرار می گیرد.
جدول شماره یک رقمهایی را که پس از نگهداری در سردخانه باید مورد رساندن تکمیلی قرار گیرند بدست می دهد.
۷- سایر فرایندهای نگهداری
در این روش بیشتر از آمیزه های گازی زیر بهره گیری می شود. کربن دی اکسید ۱تا ۳درصد و اکسیژن ۲تا ۵درصد.
۷-۱- نگهداری در هوای کنترل شده:
این آمیزه ها تنها به عنوان راهنما داده شده و کارشناسان باید سفارشهای لازم درباره آمیزه های دیگر را بر پایه نیاز ویژه هر رقم به کربن دی اکسید و اکسیژن با توجه به شرایط محلی بدهند. پیوست شماره یک نمونه ای از این سفارشها را بدست می دهد.
زیادی کربن دی اکسید (بالای ۵درصد) ممکن است سبب پدیدار شدن ناهنجاریهایی مانند قهوه ای شدن و سخت شدن بافت میوه در دوران نگهداری گردد.
لازم است از بکارگیری آمیزه هایی که دارای کربن دی اکسید بالا هستند در نگهداری رقمهایی که بویژه حساس به این ناهنجاریها شناخته شده اند (برای مثال کمیس و ویلیامز )پرهیز کرد.
۷-۲- نگهداری در بسته های پلاستیکی:
بکارگیری پوششهای ویژه از جنس پلاستیک که در خور تماس با خوراکیها شناخته شده اند ،امکان می دهد که از کاهش وزن برخاسته در دوران نگهداری به اندازه چشمگیری کاسته شود.و در برخی موردها مدت زمان نگهداری در سردخانه افزایش می یابد.
پوششهای پلاستیکی ویژه باید دارای سوراخهای ریزی باشند تا از گرد آمدن و افزوده شدن کربن دی اکسید جلوگیری نماید.
اندازه کربن نباید در درون پوشش پلاستیکی بیش از ۳ درصد شود ،زیرا افزایش آن سبب قهوه ای شدن تخمدان و گوشت میوه می شود.
پوششهای پلاستیکی ویژه ،انبار مانی چند رقم گلابی را چهار تا هشت هفته افزایش می دهد.
یادآوری ۱- شرایط داده شده برای نگهداری رقم ویلیامز در هوای کنترل شده با ظرافت تنظیم گردیده و برای نگهداری در سردخانه نیاز به برداشت میوه در شرایط. ویژه و زمان دقیق می باشد.
در برخی از کشورها مانند انگلستان نگهداری این رقم در هوای کنترل شده سفارش می شود.
یادآوری ۲- ترابری نیاز به هوای کنترل شده ندارد.
سفارشهای زیر در باره نقش باغدار و ضایعات دوران نگهداری همانطور که در متن اصلی آمده دارای سرشت کلی است. بنابراین کارشناس موظف است در صورت نیاز و با توجه به رقم مورد نظر تصمیم گیری و بهره جویی نماید.
ب -۱- نقش باغدار (تأثیر محیط و روش کاشت )تأثیر ناخواسته برخی از عاملهای محیطی و فنی کشاورزی در حال حاضر بهتر شناسایی شده است.
اگر عرضه به بازار از اولین هفته برداشت ضرورت داشته باشد بهتر آن است که در شرایط زیر گلابی را در سردخانه نگهداری نکرد و یا تنها مدت کوتاهی نگهداری کرد.
این شرایط به شرح زیر است:
- میوه هایی که خیلی درشت است.
- میوه هایی که از درختان جوان برداشته شده است.
- میوه درخت هایی که به آنها کود حیوانی زیاد یا کود نامتعادل داده شده بویژه اگر ازت کود زیاد باشد.
میوه درخت هایی که کم بار بوده و یا تازه هرس شده باشد.
میوه هایی که در هوای بارانی چیده شده است.
باید یادآوری کرد که بعد از یک تابستان خنک و مرطوب نگهداری باید بطور دقیقی انجام بگیرد واز آبیاری اضافی پرهیز شود زیرا آب اضافی میوه تأثیر ناخواسته ای در نگهداری دارد.
۲- ضایعات در دوران نگهداری:
بطور کلی بین بیماری بین برداشت و ناهنجاریهای فیزیولوژیکی باید فرق گذاشته شود.
۲-۱- بیماریهای بعد از برداشت: شمار بیماریهای بعد از برداشت بسیار است و معمولا از عاملهای بیماریزا (قارچها ،باکتریها و غیره…)ناشی می شود. مبارزه با این عاملها سخت و بهره گیری از احتیاطهای زیر برای نگهداری سودمند است:
- رعایت دقت در جابجایی میوه
- جدا کردن بی درنگ میوه های سالم از ناسالم پیش از گذاشتن آنها در سالنهای سردخانه
- گندزدایی مقدماتی سردخانه و بسته ها
- گندزدایی چند باره جاهای بسته بندی
- از بین بردن سرچشمه های آلوده کننده در باغ مانند آفتها و میوه های گندیده
- بهره گیری از مه پاشی با قارچ کش های مجاز
منابع:سایت صنایع غذایی
یکی از محصولات شرکت صنایع برودتی برادران حقیقی، سردخانه بالای صفر می باشد.
این سردخانه های معمولا در صنعت و کشاورزی و جهت نگهداری ، میوه جات ، صیفی جات ، سبزیجات ، پیش سردکن های کشتارگاه ها و هرگونه محصولاتی که به این دما نیاز دارند استفاده می شود.
به عبارت دیگر محیطی جهت نگهداری محصولات متفاوت که دمای صفر درجه به بالا نیاز دارند برای مدت زمان های مختلف را سردخانه بالا صفر می گویند.
انواع سردخانه بالا صفر
- سردخانه ای که با گاز فریون کار می کند.
- سردخانه ای که یا گاز آمونیاک NH3 کار می کند.
سردخانه بالا صفر آمونیاکی (NH3) :
برای سرخانه هایی که با متراژ و فضایی بالا جهت نگهداری و انبار کردن محصولات با تناژهایی بالای ۲۵۰۰ تن به بالا احداث می گردد و گاز آمونیاک (NH3) برای موجود زنده یا انسان مضر بوده و احتمال خفگی را دارد.
به همین منظور با احتیاط کامل و نیروهای کارآمد و تخصصی راهبری و اپراتوری می گردد و اجرا و محاسبات مخصوص به خود را دارد که این شرکت توانایی کامل محاسبه، طراحی و اجرا را دارد.